Melek yatırımcıların gayrimenkul sektörüne ne gibi katkıları olabilir?
Türkiye son 10 yılda ekonomik açıdan çok hızlı bir gelişim süreci geçirdi. Ancak bu aşamada bu gelişimin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için yeni model, araç ve uygulamalara duyulan ihtiyaç arttı. Keza hem vergi, hukuk, bankacılık alanlarında birçok yeni düzenleme geliştirildi hem de bu sektörleri hareketlendirecek yeni finansal model ve araçlar geliştirilmeye başlandı. İşte bu finansal modellerden biri de melek yatırımcılık. Melek yatırımcılık, henüz başlangıç aşamasında olan bir iş fırsatına ileriki süreçlerde kurulacak işletmenin büyümesi ve gelişmesi için sermaye ve bilgi birikimi sağlamak anlamına geliyor. Melek yatırımcılar ise gelecek vaat eden ancak sermaye, tecrübe ve network sıkıntısı çeken bu başlangıç aşamasındaki girişimlere, bireysel olarak hem finansman hem de bilgi birikimi ve tecrübelerini aktaran kişiler oluyor. Buradaki en önemli ayrıntı ise melek yatırımcılığın sadece bir finansman sağlayıcı olmadığı aynı zamanda girişimcinin ihtiyacını duyduğu mentorluğu da sağlayacı kişi olması.
Melek yatırımcılık yurt dışı uygulamalarına bakıldığında çok popüler bir kavram. Bugün en büyük arama motoru olan Google bile ilk yıllarında bir girişimcilik projesi olarak sunulmuş olup kendisine yatırım yapan melek yatırımcı kısa sürede kârını katlamıştı. Melek yatırımcılık Amerika’daki örneklerinde tamamen hisse al-sat gibi kolay ve erişilebilir bir yatırım aracına dönüştü. Amerika’da 2014 tarihi itibariyle 298.000 melek yatırımcı mevcut. Türkiye’de ise sadece 250 melek yatırımcıyız. Bu rakam nüfus farkı da gözetilerek Türkiye rakamı ile karşılaştırıldığında Türkiye’nin bu alanda daha ne kadar çok yatırımcıya ihtiyacı olduğunu da gösteriyor. Melek yatırımcılık aynı zamanda tüm sağduyulu iş adamlarının zekasını, başarısını, iş bağlantılarını ve kazancını paylaşıp, paylaşımdan gelen artı kazancın yanı sıra bir eser yaratmanın hazzını yaşamasını sağlayacak etik bir yöntem. Türkiye’nin ekonomik krizin en az hissedildiği ülkelerden biri olduğunu da göz önünde bulunduracak olursak, ülke girişimcilik projeleri ile diğer ülkelere fark atabilecek bir konumda. Burada biz melek yatırımcılara düşen görev ise sadece girişimcileri desteklemek.
Gayrimenkul sektörüne ne gibi katkıları olabilir?
Konuyu biraz da girişimcilik tarafından ele alacak olursak, Türkiye’de son dönemde ticaret alanındaki teşviklerle özellikle bazı sektörler şahlandı. Fakat Türkiye’deki girişimcilik projeleri genelde belirli birkaç sektör üzerinden yürüyor. Örneğin bilişim ve internet, girişimcilerin en çok ilgilendiği alanların başında geliyor. Bu alanda ortaya çıkan girişim projeleri ise daha çok yeni bir internet sitesi ya da “online” satış portalı gibi fikirlerden ileri geliyor. Esasında bunun iki nedeni var. Birincisi girişimci, kolay ve hızlı yoldan para kazanmak istiyor. Bir diğeri ise devlet destekleri genellikle bilişim, teknoloji vs. gibi alanlarda yoğunlaşmış durumda. Bugün dinlediğimiz birçok yatırımcı ağlarındaki girişimcilik projeleri hikayeleri genelde yurt dışı “online” uygulamaların Türkiye’ye entegre edilmiş versiyonları oluyor. İşte bunu değiştirmemiz ve kendi ihtiyacımıza göre yol almamız gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca bildiğimiz işi daha iyi yapmayı neden sıradanlık saydığımıza anlam veremiyorum. Bugün Zara, Walmart gibi birçok büyükmarka dünyada daha önce yapılmış işleri daha önceki emsallerinden farklı yöntemlerle tekrarladı ve çok da başarılı oldu, yani başarılı bir iş faaliyeti için o iş fikrinin illa ki uç noktada yaratıcı bir fikir ya da uygulamadan doğması gerekmiyor. Buna Simit Sarayı zincirini de örnek verilebiliriz, hep bildiğimiz bir işi doğru bir organizasyonla farklı bir biçimde yaparak bugün New York’ta dahi bir işletme açtılar. Demek istediğim, her zaman keşfedilmemiş bir şeyi yapmak değil, bildiğimiz alanlarda daha iyi işler çıkarmak da büyük marifet. Emlak danışmanlığı, gayrimenkul finansman yönetimi, taşeronluk yönetimi ve kontrolörlüğü, toplu satış ve kiralama acentalığı, bina ve site kiralama satış ve yönetim şirketleri, gayrimenkul durum tespiti, gayrimenkul geliştiricisi gibi saymakla bitmeyecek sayıda ve bir o kadar da kârlılıkta iş ve işletme girişimcilerini bekliyor. Ama bunu bilgi teknolojileriyle birleştirecek, kurumsal mantıkla ve sürdürülebilirlik odaklı kâr marjlarıyla çalışan organizasyonlara ihtiyaç var. Dolayısıyla bu ihtiyaca yönelik çalışmaların hızla yapılması gerekiyor.
Melek yatırımcılar olarak en güçlü olduğumuz inşaat sektörünü de desteklememiz şart. İnşaat, yükselen sektörlerden biri ancak bu sektörde buranın kaymağını yiyecek kesim yok. İnşaat danışmanları doğru bilgiye ve yetkinliğe haiz olmadan sektörü domine etmeye çalışıyorlar ve bu da bir noktada kargaşa ve tıkanıklığa yol açıyor. İşte bu noktada danışmanlık şirketlerine önemli roller düşmekte. Sektördeki danışmanlık şirketlerinin yokluğu ve gelişmemişliği ortada. İşte tam bu noktada girişimciler inşaat şirketlerinin yeniden yapılanmasını sağlayacak girişimcilik projeleri geliştirmeli ve biz melek yatırımcılar da bunlara maddi ve manevi destek olmalıyız. Ayrıca inşaat sektörüne bakış açısı değişmeli, müteahhitlik kavramı yeniden ele alınarak müteahhitlik işleri çeşitli yapıdaki organizasyonlara bölünmeli; satış, iş geliştirme, arsa geliştirme gibi alanların her biri ayrı ayrı şirketler gibi tek başına uzmanlıkla yürütülmeli. Yeni müteahhit kavramına göre müteahhitlerin artık operasyonel iş gücünü azaltıp organizasyonel yapısının daha gelişkin olması gerektiğinden bahsetmiştik. İşte bu yeni yapıyı kurabilecek girişimci bir müteahhitlik firması, tıpkı danışmanlık şirketlerinde olduğu gibi melek yatırımcılık ile desteklenmeli ve melek yatırımcılar aracılığıyla eğitilerek, kurumsal kimlik kazandırılmalı ve sektöre çok daha iyi hizmet vermesine yardımcı olunmalı.
Kısaca toparlamak gerekirse melek yatırımcılar, inşaat sektöründe yeni yatırım araçları ve yöntemleri geliştirecek ya da aracı ve danışman şirketlerin daha kurumsal bir şekilde yenilikçi bir vizyonla daha iyi hizmet vermesini sağlayacak girişimci şirketlere yönelmeliler. Hatta devlet de bu gibi sektörlerde yatırım yapan melek yatırımcıları bu alana teşvik etmek için vergisel bazı avantajlar sunmalı diye düşünüyorum. Bilişim sektöründe olduğu gibi inşaata ilişkin az önce bahsettiğimiz işlerde de bu avantajlar sağlanabilir.
Yazar : Avukat Kadir Kurtuluş
Kaynak :Gayrimenkul Türkiye
https://gayrimenkulturkiye.com/2015/03/01/melek-yatirimcilarin-gayrimenkul-sektorune-ne-gibi-katkilari-olabilir/