Gayrimenkulünüzün değeri artarsa vergi ödeyeceksiniz

Geçtiğimiz günlerde Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Çevre Şehircilik Bakanı İdris Güllüce’nin yapmış olduğu açıklamalar ile yoğun bir biçimde tekrardan gündeme gelen, aslında uzun zamandır kamuoyunda tartışılan ve düzenlenip düzenlenmeyeceği merakla beklenen değer artış payı (rant vergisi), hükümetin geçtiğimiz günlerde yayınlamış olduğu Orta Vadeli Program ile resmiyet kazanmış ve böylece önümüzdeki yıllarda bu hususa ilişkin düzenlemenin yapılacağı kesinlik kazanmıştır. Peki rant vergisi nedir? Düzenleme nasıl ve ne zaman olacaktır? Bu verginin alınacak olması vatandaşı, inşaat sektörünü, yerli ve yabancı yatırımcıları nasıl etkileyecektir?

Türk Dil Kurumu tarafından “getirim” anlamına gelen rant kelimesi; bir mal ya da paranın, belirli bir süre içinde emek verilmeden sağladığı gelir olarak tanımlanıyor. Yine rant, devletin çeşitli uygulamalarla bireysel, endüstriyel veya sektörel olarak özel teşebbüs lehine herhangi bir çıkar avantajı yaratması; bu avantajın realizasyonu ve paylaşımı şeklinde de ifade ediliyor.

İleri bir tarihte yasa ile düzenlenmesi beklenen rant vergisi ise imar planı değişiklikleri ve kamu yatırımları sonucunda oluşacak gayrimenkul değer artışlarından kamunun pay alması olarak açıklanıyor. Buna göre yapılacak olan düzenlemede iki ayrı husus üzerinde durularak, bu durumların gerçekleşmesi halinde oluşacak gayrimenkul değer artışından bahsedilmektedir. Bunlardan ilki, taşınmazın sınırları içerisinde bulunduğu il veya ilçe belediye meclisinin veya Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın imar plan değişikliği yapması suretiyle inşaat yapım izninin artış göstermesi ve oluşacak bu artışın kamu ile paylaşılmasıdır. Örneğin mevcut imar plan ve notları ile toplam 1.000 m²’lik brüt satılabilir alan çıkan bir projede, yapılacak olan emsal veya statü değişikliği nedeniyle brüt satılabilir alanın 1.500 m²’ye çıkması durumunda, artış gösteren 500 m²’lik alan, devlet tarafından olup bu kazançtan kim kazanç sağladıysa o kişi üzerine vergilendirecektir ve bu artı kazancı ilgili kamu kurumları paylaşacaktır. Nitekim elde edilecek gelirin kamuya paylaşımı ise imar değişikliklerinin hangi idare kurumu tarafından yapıldığı ve taşınmazın bulunduğu idari sınırlar açısından değerlendirilmeye tabi tutulacaktır.

Diğer bir durum ise devletin yapacağı yatırım ve projelerle ilişkili. Özellikle kanal projesi, 3. köprü ve 3. Havaalanı gibi devletin yapacağı büyük yatırımlar sonucu arsa veya konutları değerlenecek olan kişi ve kurumlar, oluşan bu değer artışından dolayı vergiye tabi tutulacaklar. Böylece devlet buradan elde edeceği gelirle yeni kamu yatırımları yaparak yeni büyük projeler için finansman sağlamakla kalmayacak bu yatırımdan yararlananların katkıda bulunmasını sağlayacak bir sistem geliştirmiş olacaktır. Nitekim hükümetin geçen haftalarda açıklamış olduğu Orta Vadeli Program’da ise şu ifadelere yer verilmiştir: “Gayrimenkul değer artışlarının yeterince vergilendirilmemesi, imar düzenlemeleri ve kamu hizmetleri yoluyla ciddi bir gayrimenkul rantı oluşması ve bundan kamunun yeterince pay alamaması kaynaklarımızın önemli ölçüde üretken olmayan alanlara kaymasına neden olmaktadır. Bu durum, büyüme potansiyelinin artmasına bir kısıt oluşturmaktadır”.

Programda belirtilen bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere rant vergisi hükümetin belirli bir süredir gündeminde. Özellikle sektördeki hızlı trend ve yatırımların bu alana kayması bir dizi tedbirler alınmasını ve buradan elde edilecek gelirlerin kamuya aktarılmasını zorunlu hale getirdi. Ancak bu ifadelere rağmen Gelir Vergisi Yasa Tasarısı’nda da adı geçen gayrimenkul değer artışı vergilendirilmesinin ne zaman yürürlüğe gireceğine dair net bir zaman belirtilmemiş durumda. Buna rağmen konuya ilişkin İmar Kanunu’nda da düzenlemeler yapılmak suretiyle çalışmalar devam ediyor.

Yapılacak olan yeni düzenlemelerin sektörü ve yatırımcı kararlarını nasıl etkileyeceği ise kanunun yürürlüğe girip uygulamadaki işlerliğinin ne şekilde olacağı ile yakından ilişkili. Nitekim Gelir Vergisi Yasa Tasarısı’nda, alımından itibaren beş yıl elde tutulan gayrimenkulden elde edilecek kazancın vergilendirilmemesi için konulan zaman sınırlanmasının kaldırılması öngörülmektedir. Ancak bu sürenin kaldırılması ile beraber rant vergisi ile ilgili yeni yapılacak olan düzenlemeler, gayrimenkul alanında yatırım yapan kişi veya kurumların bu alanda yapacakları yatırımlar için bir kez daha düşünmesine yol açabilecek nitelikte olup, özellikle yabancı yatırımcıların iştahını azaltabileceği olasılığını da gözler önüne seriyor. Nitekim yatırımcıları da ürkütmeden alınacak olan verginin doğru tanımı ve modellemenin düzgün ve işlevsel olması uygulamanın ülkemizde ne kadar başarılı olacağını gelecekte bizlere gösterecek.

Yazar : Avukat Kadir Kurtuluş

Kaynak :Gayrimenkul Türkiye

https://gayrimenkulturkiye.com/2014/11/01/gayrimenkulunuzun-degeri-artarsa-vergi-odeyeceksiniz/