Kitabın internet ortamında İzinsiz yayınlanması

Ülkemizde kitap çıkarma süreci fazlasıyla zorlu bir süreç. Hele ki yazarlık hayatına yeni atılmış bir yazar kitabını bastıracak yayınevi bulmakta zorlanıyor, genellikle amatör yazarların kitaplarını, sektörde ismini duyuramamış yayınevleri basıyor, bazen de aslında yayınevi olmayan ancak internet ortamında kendini yayınevi gibi gösteren kişilere fark etmeden başvuran ve eserinin incelemeye alınacağını zannederek internet üzerinden gönderen kişiler, bir anda emeklerini yayınlatamadan internet ortamında izinsiz yayınlanmış bir halde buluyorlar.

Bahsedilen örnek günümüzde en çok görülen örneklerden biri sayılmaz, günümüzde en çok görülen ihlallerden biri basılı kitapların belli formatlara izinsiz bir şekilde çevirilip internet ortamında yayınlanmasıdır.

Kitap yazım süreci zaten meşakkatli ve yoğun fikri emek isteyen bir süreçken, kitabın düzenlenmesi, tasarımı, hatta yazı tipi bile ayrı ayrı üzerine kafa yorulan, emek verilen konularken bir de telif hakları ihlalleri, korsan kitaplar, izinsiz basımlar, kopyalamalar eser sahiplerinin emeklerini ve ilhamlarını baltalıyor.

Üzerine bu kadar emek sarf edilen bir eserin teknoloji kurbanı olması, pdf formatına çevirilip, tek tıkla binlerce kopyasının elde edilmesi, kitabın izinsiz bir şekilde internet ortamında binlerce kopya halinde yayınlanması ve her gün bu kopyanın bir başka kişi tarafından tekrar kopyalanıp daha fazla yayılması olasılığının bulunması ise eser sahipleri bakımından kabul edilemez bir durum.

Bu durum 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun kapsamında  içerik ve yer sağlayıcının sorumluluğunu gerektirecek bir ihlaldir. İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur.

Yer sağlayıcı ise yer sağladığı içeriği kontrol etmek veya hukuka aykırı bir faaliyetin söz konusu olup olmadığını araştırmakla yükümlü olmasa da yer sağladığı hukuka aykırı içerik konusunda haberdar edilmesi halinde, içeriği yayından çıkarmakla yükümlüdür.

Hiç şüphesiz ki bu durum aynı zamanda 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda belirtilmiş olan eser sahibinin mali ve manevi haklarına yönelik bir telif hakları ihlalidir. Umuma arz yetkisi eser sahibinindir, eser sahibi kendisi bir eserin yayınlanıp yayınlanmayacağını, yayınlanacaksa ne şartlarda yayınlanacağını kendisi belirler.

Aynı şekilde eserin çoğaltma hakkı ve eseri yayma hakları da eser sahibinin, bu durumda yazarın hakkıdır. Yazarın anlaşarak basım hakkını devrettiği yayınevi dahil, yazardan yazılı bir onay almadığı sürece eseri internet ortamına yayamaz.

Sahibinin izni olmadan internet ortamında yayılan bu tarz kitaplar Facebook, Twitter vb. sosyal medya mecralarında da paylaşım yoluyla inanılmaz büyüklükteki kitlelere, inanılmaz bir hızda ulaşmaktadır. Bu eserleri paylaşan kullanıcılar çoğu zaman, paylaşımlarının ihlal niteliğinde olduğunun farkında bile olmazlar.

Her ne kadar 5651 sayılı kanun “içerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir” dese de madde devamında bahsedildiği üzere, içerik sağlayıcının örneğin Facebooktan paylaştığı içeriğe bağlantı vererek paylaşması sorun teşkil etmeyecekken, içeriği kopyalama yapıştırma yoluyla Facebook’ta paylaşması ihlal anlamına gelebilecektir.

Kitabın internet ortamına izinsiz yayılması durumunda yapılabilecekler

1- Eser sahibi içerik sağlayıcısına ulaşıp, eseri kaldırmasını isteyebilir. Bir sonuç alamadıysa yer sağlayıcıyı durumdan haberdar edip içeriğin kaldırılmasını sağlayabilir.

2- 5651 sayılı kanun uyarınca, internet ortamında yayılan içerik nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden yazar, içerik sağlayıcısına, ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilir veya doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilir.

3- Hakim içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin engellenemeyeceği kanaatine ulaşırsa, gerekçeli bir şekilde, içeriğin yayınlanmasına yer sağlayan internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir.

4- İnternette telif haklarını korumak için tecavüzün kaldırılması davası açılabilir.

5- İnternette telif haklarını korumak için tecavüzün önlenmesi davası açılabilir.

6- Fsek kapsamındaki eser sahibinin hakları ceza davaları ile de korunmaktadır. Eser sahibi suç duyurusunda bulunabilir.

7- Mali hakları ile birlikte ya da ayrıca Manevi hakları ihlal edilen kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesi için dava açabilir. Mahkeme, bu para yerine veya bunlara ek olarak başka bir manevi tazminat şekline de hükmedebilir.

8- Mali hakları ihlal edilen kişi, tecavüz edenin kusuru varsa aynı zamanda haksız fiillere ilişkin hükümler çerçevesinde tazminat talep edebilir.

9- YouTube, Twitter,  ve Google gibi büyük şirketler Birleşmiş Milletler “Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası’na (DMCA)” tabidir. Amacı, dijital haklarla ilgili hukuki ve cezai sorumluluklara yer vererek, dijital hakların düzenlenmesini sağlamaktır. Bu kanun çerçevesinde telif hakkı ihlaline dair bir bildirim alındığında konuyla ilgili herhangi bir işlem yapmadan bırakılmıyor.

Birleşmiş Milletler yasalarından hareketle, koruma programları yaratan eKoruma vb. şirketler, telife konu olan eserleri internet ortamında izinsiz yayınlayan internet sitelerinin arama motorlarında çıkmasının engellenmesini, içeriğin kalıcı olarak kaldırılmasını ve takip edilmesini yapmaktadır. Siz de bu konuda hukuk büromuzla irtibata geçip destek alabilirsiniz.