İnternetten İçerik Kaldırma Ve Erişimin Engellenmesi

İnternetten içerik kaldırma, ancak 5651 sayılı kanunda tanımları verilmiş olan içerik sağlayıcı ve yer sağlayıcı tarafından sağlanabilmektedir. 5651 sayılı internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanunda içerik sağlayıcı: internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmışken, yer sağlayıcı: Hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır.

İnternetten içerik kaldırma, ancak içeriği bizzat yükleyen içerik sağlayıcı veya içeriğe müdahale etme yetkisi bulunan yer sağlayıcı tarafından sağlanabilir. Bunların dışında bir web sitesine dışardan müdahale edilerek içeriğin silinmesi/kaldırılması mümkün değildir.

Günümüz internet çağında her türlü bilgi ve belgenin internet ortamında saniyeler içerisinde yayılması karşısında olağan hukuk prosedürleri yetersiz kalmış olup, bunu önlemek için 5651 sayılı kanunla birlikte erişimin engellenmesi prosedürü getirilmiştir.

Erişimin engellenmesi nedir? 5651 sayılı kanunda erişim engellenmesi, Alan adından erişimin engellenmesi, IP adresinden erişimin engellenmesi, içeriğe (URL) erişimin engellenmesi ve benzeri yöntemler kullanılarak erişimin engellenmesi olarak tanımlanmıştır.

Erişimin engellenmesi kararını kim verir? 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan; 1) İntihara yönlendirme (madde 84), 2) Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190), 4) Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194), 5) Müstehcenlik (madde 226), 6) Fuhuş (madde 227),7) Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228),suçları ile  25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar dolayısı ile soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde ise mahkeme tarafından verilir. Soruşturma evresinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı tarafından da erişimin engellenmesine karar verilebilir.

Yine Çocukların cinsel istismarı, müstehcenlik ve fuhuş suçlarının işlenmesi halinde doğrudan Bilgi teknolojileri ve iletişim kurumu başkanı tarafından erişim engeli kararı verilebilmektedir.

Hangi hallerde erişimin engellenmesi kararı verilebilir? Yukarıda sayılan suçlar dışında, İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler ile kurum ve kuruluşlar, içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hâkimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini de isteyebilir.

Sulh ceza hakimliği bu nedenle yapılan başvuruları 24 saat içerisinde karara bağlamakla yükümlüdür. Sulh ceza hakimliğinin erişimin engellenmesi kararına karşı 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir.

Dikkat! Hangi linklere erişimin engellenmesi kararı uygulanamaz? Erişimin engellenmesi kararı, kanunen sitenin tümüne değil, ihlale yol açan link bazında verilmektedir. “http” ile başlayan URL adreslerine ilişkin olarak, internette yayınlanan içeriklere erişimin engellenmesi mümkündür. Fakat çoğunlukla hesap oluşturularak kullanılan “facebook.com”, “youtube.com”, “twitter.com” gibi internet adreslerinin “https” protokolünü kullanmalarından dolayı bu sitelere ait URL adreslerine erişimin engellenmesi teknik olarak mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle “https” ile başlayan linklere erişimin engellenmesi kararı verilse dahi bu karar uygulanamamakta, içerik bizzat içerik ya da yer sağlayıcı tarafından kaldırılmadıkça internette yer almaya devam etmektedir.